Legendy o najdawniejszych dziejach Polski

Źródło 1. Podanie o Lechu, Czechu i Rusie

Dawno już, bardzo dawno, może z tysiąc lat temu, trzech braci, Lech, Czech i Rus, rozeszło się w trzy strony świata, aby założyć sobie nowe państwa. Lech udał się na północ. Szedł długo przez wielkie, nieprzebyte puszcze, które okrywały wówczas naszą ziemię, przedzierał się przez gąszcze, przebywał moczary, kierując się jedynie słońcem lub biegiem wód, aż wyszedł na równinę nad brzegami Warty. Zachwycony pięknością kraju, żyznością ziemi, obfitością ryb i zwierzyny, postanowił tu się zatrzymać i gród sobie zbudować […]. Kiedy w puszczy z rozkazu Lecha ścinano drzewa na budowę grodu, znaleziono całe gniazdo białych orłów. Lech wziął to za dobrą wróżbę i białego orła obrał sobie za znak wojenny, a gród, który zbudował, nazwał Gnieznem.

Źródło 2. Informacja o Gnieźnie

Gniezno – miasto położone wśród malowniczych krajobrazów Wielkopolski. Obecnie, zamieszkuje je prawie 70 000 osób. W Gnieźnie znajduje się siedziba prymasa Polski, który troszczy się o relikwie św. Wojciecha (głównego patrona Polski) znajdujące się w tamtejszej katedrze zbudowanej na legendarnym wzgórzu Lecha. W Gnieźnie koronowali się pierwsi władcy Polski.

Źródło 3. Fotografia katedry gnieźnieńskiej

[źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Gniezno,_katedra_3.jpg&filetimestamp=20101019145511]

Źródło 4. Podanie o Popielu

Niedaleko od Gniezna, nad jeziorem Gopłem, wznosił się gród Kruszwica. Tam mieszkał książę Popiel, jeden z następców Lecha, i rządził krajem groźnie i surowo. Chciał większej władzy, niż mieli jego poprzednicy. Chciał rządzić sam, nie pytając nikogo o radę. Żona Niemka opowiadała mu nieraz, że tak rządzą książęta w Niemczech. A w Polsce z dawna był obyczaj, że książę w ważniejszych sprawach zwoływał na radę starszych kmieci, czyli gospodarzy, właścicieli ziemi. Taka rada, z kmieci złożona, nazywała się wiecem.
Popiel nie chciał zwoływać wieców, a kmiecie rozgniewani o to nie chcieli z nim chodzić na wojnę, odmawiali mu posłuszeństwa.
Popiel obawiał się, że z tego zatargu skorzystają jego stryjowie: połączą się z kmieciami i odbiorą mu władzę. Zaprosił więc stryjów na ucztę, żona przyprawiła trucizną miód i wino i otruła wszystkich. Trupy wrzucono do Gopła.
Zbrodnia jednak została prędko ukarana. Z ciał potopionych stryjów wylęgły się tysiące myszy i wyruszyły wszystkie do Kruszwicy, prosto na dwór zbrodniarza. Przerażony Popiel, nie umiejąc walczyć z takim nieprzyjacielem, ratował się ucieczką i z całą rodziną szukał schronienia w murowanej wieży, wznoszącej się pośród jeziora na wyspie. Lecz myszy popłynęły za nim, dopadły go w wieży i zagryzły.



Wyjaśnienie:

kmieć – w tym tekście, to urzędnik towarzyszący księciu, możny; potem określano tak chłopów, mieszkańców wsi


[źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Mause_Tower.JPG&filetimestamp=20100627094959]

Źródło 5. Legenda o Piaście Kołodzieju

Ów kmieć, który ocalał za gnieźnieńskim lasem, Piast, był znanym, poważanym kołodziejem i bartnikiem; wszyscy cenili zrobione przezeń koła i wywiedziony z barci (ulów) miód. Zjawiono się więc tłumnie na postrzyżyny Piastowego syna Ziemowita (Siemowita), czyli uroczystość obcięcia siedmiolatkowi długich, dziecięcych włosów, aby z krótszymi, "męskimi", przeszedł spod opieki matki Rzepichy pod ojcowską – Piasta. Niektórzy opowiadają, że dziecko było niewidome, aż do tego tajemniczego, dziwnego dnia.
Dziwnego, gdyż nagle zjawili się jacyś dwaj wędrowcy, od których biły tajemnicze promienie. Podjęli się dokonać postrzyżyn Siemka (zdrobnienie od Siemowit). Gdy to uczynili, odzyskał nagle wzrok cudownym sposobem. Przybysze zaś, przepowiedziawszy małemu wspaniały, królewski los, zniknęli tak nagle, jak się zjawili. No, a ów Siemowit, gdy dorósł, istotnie miał panować nad ludem znad Gopła – i pierwszy z naszych książąt, jakiego wymieniano w kronikach, czyli Mieszko Pierwszy, uważał się za prawnuka Piastowego syna!







Wyjaśnienie:

kołodziej – wyrabiający koła, sanie i wozy
bartnik – hodujący i wybierający miód z leśnych pasiek

Źródło 6. Tablica. Rodowód Piastów

Źródło 7. Mapa. Polska Mieszka I, CARTE

Ćwiczenia

Na podstawie źródła 1.

1. Wyjaśnij, dlaczego orzeł stał się symbolem Lecha i jego rodu.
...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................


2. Wyjaśnij, dlaczego Lech swoją siedzibę nazwał Gnieznem.
...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

Na podstawie źródła 4.

1. Jaki obyczaj obowiązywał na zebraniach starszyzny, czyli wiecu?

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

2. Skąd pochodzi nazwa wieży nad Gopłem – Mysia Wieża?

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................


Na podstawie źródła 6.

Ustal, kim dla Mieszka I był Siemomysł.

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................




Na podstawie źródła 7.

1. Na mapie Polski wybierz miejsce, w którym mogli rozdzielić się wędrujący bracia:
Lech, Czech i Rus. Zaznacz trasę ich wędrówki. Pamiętaj, że Lech powędrował na północ, Czech na południe, a Rus udał się na wschód.
2. Wskaż na mapie Polski jezioro, nad którym mieszkał okrutny książę Popiel.

Praca domowa

Przedstaw legendę o Piaście Kołodzieju w formie komiksu.