PODGLĄD ATOMU
     
 

„Za Polskę, ojczyznę męczenników, za Polskę idącą na śmierć, za niepodległość” - rzecz o powstaniu styczniowym



Linia chronologiczna































Źródło 1.Mapa. Powstanie styczniowe w l. 1863-1864 , CARTE















Źródło 2.Mapa. Powstanie listopadowe i wojna polsko-rosyjska w l. 1830-1831, CARTE




Źródło 3. Film historyczny „Szwadron” w reżyserii Juliusza Machulskiego z 1992 r. [fragment]

[http://www.youtube.com/watch?v=JqLwfRUXHv4]




Źródło 4. Fotografia. Romuald Traugutt


[źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Romuald_traugutt_in_russian_uniform.jpg]


Objaśnienie

Romuald Traugutt – ostatni przywódca powstania styczniowego, aresztowany przez policję carską i stracony 5 sierpnia 1864 r. na stokach warszawskiej Cytadeli wraz z towarzyszami walki Rafałem Krajewskim, Józefem Toczyskim, Romanem Żulińskim i Janem Jeziorańskim














Źródło 5. Ilustracja autorstwa Awita Szuberta. Straceni za wiarę i ojczyznę


[źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Rozstrzelani_i_powieszeni.jpg]
Źródło 6. Ilustracja z 1869 r. Aresztowany powstaniec w celi więziennej. Autor nieznany


[źródło: http://www.bn.org.pl/powstanie/zbiory/Grafiki/g017.jpg]























Źródło 7. Artur Grottger. Cykl Polonia, Żałobne wieści

[źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Polonia_Zalobne_wiesci.jpg]

Źródło 8. Artur Grottger. W drodze na Sybir (rysunek umieszczony na pocztówce z 1902 r.)

[źródło: http://commons.wikimedia.org/wiki/File:GrottgerArtur.PochodNaSybir.1867.jpg]



Źródło 9. Aleksander Sochaczewski. Wieczór. Zakładanie kajdan (obraz z 1923 r.)


[źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Evening_-_Applying_handcuffs.PNG


Źródło 10. Jacek Malczewski. Zesłanie studentów (obraz z 1891 r.)


[źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Zes%C5%82anie_Student%C3%B3w_-_Malczewski.jpg]



Ćwiczenia

Na podstawie źródeł 1. i 2.
1. Wskaż na mapie miejsca bitew i potyczek powstańczych.
2. Które obszary były terenem największej koncentracji oddziałów powstańczych? Odpowiedz, posługując się nazwami krain geograficznych.
3. Wskaż Płock, który miał być siedzibą władz powstańczych.
4. Pokaż na mapie rejony, w których przerzucano przez granice pomoc dla powstańców. Na jaką pomoc najbardziej liczyli powstańcy? Uzasadnij swoja odpowiedź.
5. O czym może świadczyć zasięg działań powstania styczniowego?
6. Czy możemy uznać, że było to powstanie, w którym wzięła udział większość społeczeństwa polskiego?
7. Porównaj zasięg i charakter walk z zaborcą w trakcie powstania styczniowego i powstania listopadowego. Sformułuj swoje wnioski.


Na podstawie źródła 3.
Obejrzyj krótkie sekwencje filmu Szwadron w reżyserii Juliusza Machulskiego i odpowiedz, na czym polegała walka partyzancka powstańców styczniowych.


Na podstawie źródeł 4. i 5.
Wśród przedstawionych portretów Polaków, straconych za udział w powstaniu styczniowym, odszukaj wizerunek Romualda Traugutta.


Na podstawie źródła 6.
Powstanie styczniowe zakończyło się klęską Polaków. Przedstaw własną interpretację obrazu Artura Grottgera.


Na podstawie źródeł 8.- 10.
1. Odpowiedz, jakie represje zastosowały władze rosyjskie wobec powstańców?
2. Dlaczego strażnicy rosyjscy zakuwali zesłańców w kajdany?
3. Odpowiedz, czy represje dotknęły tylko dorosłych uczestników powstania.

Praca domowa
Powstanie styczniowe spotkało się z poparciem opinii publicznej Europy. W walce o niepodległość Polski wzięło udział wielu cudzoziemców. Poszukaj informacji o wsparciu polskiej sprawy przez Francuzów, Włochów, Węgrów oraz przedstawicieli innych narodowości, również Rosjan.


Tytuł: „Za Polskę, ojczyznę męczenników, za Polskę idącą na śmierć, za niepodległość” - rzecz o powstaniu styczniowym
Opis skrócony: Dowiemy się, jaki charakter miały walki podczas powstania styczniowego. Ustalimy przyczyny niepowodzenia kolejnego powstania narodowego. Opiszemy represje popowstaniowe. Poznamy nastroje Polaków po klęsce powstania styczniowego.
Autor(rzy): Małgorzata Soczewicz
Hasła treści powstanie styczniowe, partyzantka, Romuald Traugutt, cytadela warszawska, represje, Syberia, katorga, żałoba narodowa, zsyłki
Uwagi metodyczne Wybór źródeł ikonograficznych i materiału filmowego może stać się inspiracją do rozważań na temat etosu polskich powstań narodowych. Warto postawić kluczowe pytanie: „Dlaczego Polacy, mimo osamotnienia i bezruchu Europy, podjęli nierówną walkę z zaborcą?”. Nauczyciel może zachęcić uczniów do poszukiwań śladów powstania styczniowego, podczas ich pobytu w Polsce. W krajobraz Polski na stałe wpisały się krzyże i mogiły powstańcze, w tradycji ustnej zachowała się pamięć o tamtych czasach. Proponuję skorzystanie z map w powszechnie dostępnych atlasach: Ziemie polskie w latach 1815 – 1849. Atlas historyczny. Szkoła podstawowa. Nowa Era, Warszawa, 2012, s. 47; Ziemie polskie w latach 1815 – 1849. Atlas historyczny. PPWK, Warszawa, 1999, s.29; Powstanie styczniowe w latach 1863 – 1864. Atlas historyczny. Szkoła podstawowa. PPWK, Warszawa, 1999, s. 30; Powstanie styczniowe w latach 1863 – 1864. Atlas historyczny. Szkoła podstawowa. Nowa Era, Warszawa, 2012, s. 48].Wybór źródeł ikonograficznych i materiału filmowego może stać się inspiracją do rozważań na temat etosu polskich powstań narodowych. Warto postawić kluczowe pytanie: „Dlaczego Polacy, mimo osamotnienia i bezruchu Europy, podjęli nierówną walkę z zaborcą?”. Nauczyciel może zachęcić uczniów do poszukiwań śladów powstania styczniowego, podczas ich pobytu w Polsce. W krajobraz Polski na stałe wpisały się krzyże i mogiły powstańcze, w tradycji ustnej zachowała się pamięć o tamtych czasach. Proponuję skorzystanie z map w powszechnie dostępnych atlasach: Ziemie polskie w latach 1815 – 1849. Atlas historyczny. Szkoła podstawowa. Nowa Era, Warszawa, 2012, s. 47; Ziemie polskie w latach 1815 – 1849. Atlas historyczny. PPWK, Warszawa, 1999, s.29; Powstanie styczniowe w latach 1863 – 1864. Atlas historyczny. Szkoła podstawowa. PPWK, Warszawa, 1999, s. 30; Powstanie styczniowe w latach 1863 – 1864. Atlas historyczny. Szkoła podstawowa. Nowa Era, Warszawa, 2012, s. 48].
Szacowany MINIMALNY czas na realizację treści atomu (w minutach) 45
Szacowany MAKSYMALNY czas na realizację treści atomu (w minutach)

 
Materiały udostępniane za pomocą Serwisu można wykorzystywać zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska,
z wyjątkiem materiałów, które zostały wyraźnie oznaczone jako nieobjęte postanowieniami tej licencji.
Strona współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego z projektu: „Opracowanie i pilotażowe wdrożenie innowacyjnych programów nauczania – zgodnych z polską podstawą programową kształcenia ogólnego – przeznaczonych dla uczniów – dzieci obywateli polskich za granicą”.
Deklaracja dostępnosci