Orlęta Lwowskie – najmłodsi bohaterowie walk o niepodległość

Linia chronologiczna

Źródło 1. Mapa. Rzeczpospolita Polska w l. 1918 – 1922, CARTE

Źródło 2. Wojciech Kossak. Orlęta Lwowskie – obrona cmentarza (obraz z 1926 r.)

[źródło: http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Orleta_-_obrona_cmentarza._Wojciech_Kossak.jpg]


Orlęta Lwowskie – nazwa młodych mieszkańców Lwowa, którzy nie czekając na pomoc polskiego wojska w listopadzie 1918 roku bronili miasta przed oddziałami wojsk ukraińskich, a w czasie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 roku równie ofiarnie i bohatersko walczyli o swoje miasto

Źródło 3. Wojciech Kossak. Młody obrońca (obraz z 1936 r.)

[źródło: http://www.pinakoteka.zascianek.pl/Kossak_W/Images/Mlody_obronca.jpg]

Źródło 4. O Antosiu Petrykiewiczu. Wiersz Henryka Zwierzchowskiego

W pamięci ten żołnierz mały,
Który ocalił Lwów.
Dla Polski chwały:
Czapka większa od głowy,
Pod którą widać włos płowy.
A na obszernym mundurze
Jak ze starszego brata
Na łacie łata,
Dziura na dziurze.


Antoś Pietrykiewicz – uczeń II klasy gimnazjum lwowskiego, ciężko ranny w walkach o Lwów, zmarł 16 stycznia 1919 r.

Źródło 5. Wiersz Orlątko Artura Oppmana

O mamo, otrzyj oczy,
Z uśmiechem do mnie mów -
Ta krew, co z piersi broczy,
Ta krew - to za nasz Lwów!...
Ja biłem się tak samo,
Jak starsi - mamo chwal!
Tylko mi ciebie, mamo,
Tylko mi Polski żal!...


Mamo czy jesteś ze mną?
Nie słyszę twoich słów...
W oczach mi trochę ciemno.
Obroniliśmy Lwów!...
Zostaniesz biedna sama..
Baczność! Za Lwów! Cel! Pal!
Tylko mi ciebie, mamo,
Tylko mi Polski żal...


Z prawdziwym karabinem
U pierwszych stałem czat...
O, nie płacz nad swym synem,
Że za Ojczyznę padł!...
Z krwawą na kurtce plamą
Odchodzę dumny w dal...
Tylko mi ciebie, mamo,
Tylko mi Polski żal...

[źródło: http://pl.wikisource.org/wiki/Orl%C4%85tko]

Źródło 6.Lekcja śpiewania. Koncert szlakiem Kompanii Kadrowej, Kraków 2008 r.

[http://www.youtube.com/watch?v=y37GcFUulEg&feature=relate]

Źródło 7. Fotografia. Cmentarz Orląt Lwowskich na Łyczakowie we Lwowie

[źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:LwowCmentarzOrlat.JPG]


Napis na bramie cmentarza – „Zginęli, abyśmy mogli żyć wolni”

Ćwiczenia

Na podstawie źródła 1.

1. Zlokalizuj i wskaż na mapie Lwów.
2. Odpowiedz, czy w listopadzie 1918 roku, Lwów znalazł się na terytorium kontrolowanym przez rząd w Warszawie.


Na podstawie źródeł 2. i 3.

1. Oceń postawę obrońców Lwowa.
2. Zastanów się, jakimi motywami kierowali się młodzi obrońcy miasta.
3. Jak sądzisz, jakie znaczenie w podjęciu decyzji o udziale w walkach miało patriotyczne wychowanie wyniesione ze szkoły i domu rodzinnego.


Na podstawie źródeł 3. i 4.

Odpowiedz, czy wiersz Henryka Zbierzchowskiego wiernie oddaje postać Antosia Petrykiewicza. Uzasadnij swoją odpowiedź.


Na podstawie źródła 5.

Czym, według ciebie, są słowa wiersza Artura Oppmana?


Na podstawie źródła 6.

Wysłuchaj piosenki Orlątko w wykonaniu Przemka Prucnala, współczesnego równolatka Antosia. Jak sądzisz, dlaczego nadal , choć minęło wiele lat od tamtych wydarzeń, większość widzów i słuchaczy wzrusza się, gdy słyszy tę piosenkę?

Praca domowa

Dziś Lwów jest częścią Ukrainy, ale tchnie polskością. Pamięć o dawnych polskich mieszkańcach tego miasta zachowana jest na cmentarzu Orląt Lwowskich i cmentarzu Łyczakowskim. Dowiedz się, którzy zasłużeni Polacy spoczywają na cmentarzu Łyczakowskim.