PODGLĄD ATOMU
     
 

Najazd Tatarów na Polskę w 1241 r.



Kalendarium



1241 – najazd Tatarów na Polskę, obrona Legnicy, śmierć księcia Henryka II Pobożnego


Źródło 1. Jan di Piano Carpini, Spotkanie dwóch światów – mongolski sposób walki



Kiedy chcą [Mongołowie/ Tatarzy] wyruszyć na wojnę, wysyłają naprzód przednią straż, która nie zabiera ze sobą nic, oprócz swoich jurt, koni, broni. Ci [wojownicy] nie plądrują, nie podpalają domów, nie zabijają zwierząt, a tylko ranią i zabijają ludzi i jeżeli nie mogą niczego [dokonać], to powodują ich ucieczkę. […] Po nich następuje wojsko, które zabiera wszystko, co znajdzie. Jeżeli napotka ludzi, też zabiera ich w niewolę lub zabija. […] Należy wiedzieć, że kiedy widzą wrogów, wtedy ruszają na nich, a każdy wypuszcza trzy albo cztery strzały w kierunku swoich przeciwników. Jeżeli spostrzegają, że nie mogą ich zwyciężyć, cofają się do swoich. Czynią to w celu zmylenia, ażeby przeciwnicy ścigali ich do miejsc, gdzie przygotowali zasadzkę.



Jan di Piano Carpini (ur. ok. 1180 - zm. 1252) – włoski franciszkanin, jeden z pierwszych Europejczyków wraz z Benedyktem Polakiem na dworze wielkiego chana Mongołów. Pozostawił opis podróży.
















Źródło 2. Mapa. Najazd Mongołów w 1241 r.



Źródło 3. Kronika Wielkopolska [fragment]

W roku zaś Pańskim 1241 chan Tatarów Batu wraz ze swymi wojskami […], ludu srogiego i niezliczonego, przeszedł przez Ruś, chciał wkroczyć na Węgry. Lecz zanim dotarł do granic Węgier, część swego wojska skierował przeciw Polsce. W Popielec spustoszyli oni miasto i ziemię sandomierską, nie oszczędzając ani płci, ani wieku. Potem przez Wiślicę przeszli do Krakowa, szerząc spustoszenie. […] I tak […] część wojska Tatarów, pustosząc kolejno Sieradz, Łęczycę i Kujawy, przyszła aż na Śląsk. Henryk [Henryk II Pobożny], syn Henryka Brodatego, książę Śląska, Krakowa i Wielkopolski, potężnie zabiega im drogę z wieloma tysiącami zbrojnych na polu zamkowym w Legnicy i odważnie walczy z nimi, pokładając nadzieję i ufność w pomocy Boga. Lecz zrządzeniem Boga, który niekiedy z powodu zbrodni zezwala na biczowanie swoich, wspomniany szlachetny książę Henryk, straciwszy wiele tysięcy ludzi, sam poległ zabity.


Kronika wielkopolska – anonimowa kronika opisująca dzieje średniowiecznej Polski (od czasów legendarnych aż po rok 1273) napisana w łacinie średniowiecznej w końcu XIII lub w XIV wieku. Kronika była pisana z punktu widzenia i z perspektywy Wielkopolan.

Źródło 4. Legenda obrazkowa o świętej Jadwidze księżnej śląskiej. Obraz 7. – obrona Legnicy


[źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Legnica.JPG&filetimestamp=20060917061149]

Legenda obrazkowa o św. Jadwidze została wykonana w 1353 r. na zamówienie księcia Ludwika I, władcy Brzegu nad Odrą.

Ćwiczenia


Na podstawie źródeł 1.-4.

1. Czy używanie nazwy Tatarzy, w odniesieniu do najeźdźców z 1241 r., jest prawidłowe?
2. Skąd przybyli do Polski Tatarzy? Wymień terytoria, które wcześniej podbili.
3. Jaki sposób walki stosowali Tatarzy?
4. Dlaczego sytuacja polityczna w Polsce sprzyjała najazdowi Tatarów?
5. Prześledź na mapie trasę najazdu Tatarów.
6. Wymień grody, które zostały przez nich zaatakowane.
7. Czy informacje zawarte w Kronice Wielkopolskiej, dotyczące miejsc zaatakowanych przez Tatarów, zostały uwzględnione przez autora mapy?
8. Podaj nazwy dzielnic Polski, które zostały zaatakowane przez Tatarów.
9. Który książę stawił czoła najazdowi Tatarów i zorganizował obronę w celu powstrzymania ich najazdu?
10. Jaki los spotkał księcia?
11. Czy Tatarzy pozostali na ziemiach polskich po 1241 r.?
12. Podaj imię matki księcia, który zginął pod Legnicą. Skąd ona pochodziła? Zgromadź informacje o jej życiu.
13. W jakim celu wykonywano obrazkowe historie życia świętych?

Praca domowa

1. Wymień państwa europejskie, które ucierpiały w wyniku najazdów Tatarów.
2. Wyjaśnij, dlaczego święta Jadwiga Śląska jest uznawana za patronkę pojednania polsko-niemieckiego.
3. Ustal, jakie są związki świętej Jadwigi Śląskiej z Trzebnicą. Znajdziesz te informacje w Internecie.
4. Znajdź informacje o tym, jak przed najazdami Tatarów bronili się mieszkańcy Sandomierza.





































Tytuł: Najazd Tatarów na Polskę w 1241 r.
Opis skrócony: Porozmawiamy o zagrożeniach zewnętrznych ziem polskich w okresie rozbicia dzielnicowego. Jednym z nich były najazdy Tatarów. Tatarzy, czy Mogołowie? Dowiemy się, czy używanie nazwy Tatarzy w odniesieniu do najeźdźców z 1241 r., jest prawidłowe. Zanalizujemy tekst źródłowy opowiadający o obronie Śląska przed Tatarami. Poznamy postaci św. Jadwigi Śląskiej oraz Henryka II Pobożnego.
Autor(rzy): Wanda Królikowska
Hasła treści obrona Legnicy, Henryk II Pobożny, Jadwiga Śląska, najazdy Tatarów, rozbicie dzielnicowe, Sandomierz, Kraków, Hejnał Mariacki, Tatarzy, Śląsk
Uwagi metodyczne Nauczyciel może przypomnieć uczniom wydarzenie, na pamiątkę którego jest przerywany hejnał, wykonywany co godzinę, z wieży Mariackiej Kościoła Najświętszej Marii Panny w Krakowie. Warto też uczniom zwrócić uwagę na formy pobożności stosowane w średniowieczu, na przykładzie św. Jadwigi Śląskiej, co pozwoli na przybliżenie mentalności ludzi tej epoki.Nauczyciel może przypomnieć uczniom wydarzenie, na pamiątkę którego jest przerywany hejnał, wykonywany co godzinę, z wieży Mariackiej Kościoła Najświętszej Marii Panny w Krakowie. Warto też uczniom zwrócić uwagę na formy pobożności stosowane w średniowieczu, na przykładzie św. Jadwigi Śląskiej, co pozwoli na przybliżenie mentalności ludzi tej epoki.


Szacowany MINIMALNY czas na realizację treści atomu (w minutach) 30
Szacowany MAKSYMALNY czas na realizację treści atomu (w minutach) 45

 
Dodaj nowe atomy
Schowek

Twoje podręczniki
Liczba zapisanych zestawów:

0


Plan roczny:
Twoja liczba godzin w roku: ustaw
Liczba godzin w schowku:
Minimalny czas realizacji: 0,00
Maksymalny czas realizacji:0,00
Materiały udostępniane za pomocą Serwisu można wykorzystywać zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska,
z wyjątkiem materiałów, które zostały wyraźnie oznaczone jako nieobjęte postanowieniami tej licencji.
Strona współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego z projektu: „Opracowanie i pilotażowe wdrożenie innowacyjnych programów nauczania – zgodnych z polską podstawą programową kształcenia ogólnego – przeznaczonych dla uczniów – dzieci obywateli polskich za granicą”.
Deklaracja dostępnosci