PODGLĄD ATOMU
     
 

Trzeci rozbiór Polski


Kalendarium

1795 – trzeci rozbiór Polski
25 listopada 1795 – abdykacja króla Stanisława Augusta Poniatowskiego
12 lutego 1798 – śmierć Stanisława Augusta Poniatowskiego w Petersburgu

Źródło 1. Traktat trzeciego rozbioru Polski (między Rosją a Austrią), 1795 r.
[…] J. M. Cesarzowa […] porozumiała się ze swoimi obu sprzymierzeńcami, tj. z J. M. Cesarzem Rzymskim i J. M. Królem Pruskim, co do tego, jakich sposobów należy użyć, aby zapobiec ponowieniu się zamieszek, podobnych do tych, jakie już stanowiły groźbę dla słusznych ich praw, a których zarodki, wiecznie kiełkując w umysłach, przepojonych najbardziej przewrotnymi zasadami, niewątpliwie wystąpią ponownie […]. Owi dwaj Monarchowie, nabrawszy z doświadczenia przeszłości przekonania o zupełnej niezdolności Rzeczypospolitej do wytworzenia takiego dla siebie rządu i do spokojnego życia pod własnymi prawami przy zatrzymaniu jakiejkolwiek niepodległości, uznali w swej mądrości i w swej miłości pokoju i dobra swych poddanych, że jest rzeczą konieczną przystąpić do zupełnego podziału owej Rzeczypospolitej między trzy sąsiednie mocarstwa.


[w:] Wiek XVI–XVIII w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii i studentów , oprac. Melania Sobańska-Bondaruk, Stanisław Bogusław Lenard, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999, s. 458.

Źródło 2. Akt abdykacji ostatniego króla polskiego Stanisława Augusta Poniatowskiego
My Stanisław z Bożej łaski król Polski, Wielki Książę Litewski etc. etc.
Nie szukając w ciągu królowania naszego innych korzyści lub zamiarów, jak stać się użytecznym Ojczyźnie naszej, byliśmy także zdania, iż opuścić należy tron w okolicznościach, w których rozumieliśmy, że odejście nasze przyczyni się do umniejszenia nieszczęścia współziomków […] postanowiliśmy przeto, z przywiązania do spokoju publicznego, oświadczyć […], że z własnej woli wyrzekamy się naszych praw do korony polskiej[…]. Akt ten uroczysty abdykacji […] w ręce Najjaśniejszej Imperatorowej Wszech Rosji składamy dobrowolnie […], zaklinając [ją] ażeby macierzyńską swą dobroczynność na tych rozciągnęła, których królem byliśmy […].


[w:] Wiek XVI–XVIII w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii i studentów, oprac. Melania Sobańska-Bondaruk, Stanisław Bogusław Lenard, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999, s. 460–461.


Źródło 3. Mapa. Rzeczpospolita Obojga Narodów. Rozbiory, CARTE

















Źródło 4. Diagramy. Rozbiory Polski – straty terytorialne i ludnościowe

Ćwiczenia

Na podstawie źródła 1.
1. Odpowiedz, jakie przyczyny decyzji o trzecim rozbiorze ziem polskich podano w przedstawionym dokumencie?
2. Sprawdź, którzy władcy Prus, Austrii i Rosji, podpisali traktat rozbiorowy w 1795 r.


Na podstawie źródła 2.

1. Jaką motywację dla decyzji o abdykację podaje Stanisław August?
2. O co król Stanisław August Poniatowski prosił carycę Katarzynę II?
3. Sprawdź, jakie były dalsze losy króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.


Na podstawie źródła 3.

1. Sprawdź na mapie, które ziemie zagarnęły Rosja, Prusy i Austria w III rozbiorze.
2. W którym zaborze znalazła się Warszawa?
3. Pod czyim panowaniem, w wyniku rozbiorów, znaleźli się mieszkańcy Krakowa, Wilna, Lwowa, Bydgoszczy, Torunia?


Na podstawie źródeł 4.

1. Odpowiedz, które z państw zaborczych zagarnęło największe terytorium Rzeczypospolitej?
2. Które z państw zaborczych zagarnęło ziemie Rzeczypospolitej zamieszkałe przez największą liczbę ludności?
3. W wyniku którego z rozbiorów, Rzeczpospolita straciła największą część swojego terytorium?
4. Zwróć uwagę, że w wyniku drugiego rozbioru, Rosja zagarnęła terytorium większe od całego obszaru dawnej Rzeczypospolitej, który znalazł się pod panowaniem Prus w 1795 r. (po trzech rozbiorach).

Praca domowa

1. Ustal, gdzie został pochowany Stanisław August Poniatowski. Co było przyczyną dwukrotnej zmiany miejsca jego pochówku?
2. Przygotuj swój głos w dyskusji: Przyczyny upadku Rzeczypospolitej szlacheckiej.





































Tytuł: Trzeci rozbiór Polski
Opis skrócony: Porozmawiamy o przyczynach trzeciego rozbioru Polski. Poznamy przyczyny tej decyzji, podawane do wiadomości publicznej przez państwa zaborcze, i ocenimy ich prawdziwość. Spróbujemy ocenić postawę polityczną króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Przeanalizujemy treść mapy ukazującej ziemie polskie po trzecim rozbiorze.
Autor(rzy): Wanda Królikowska
Hasła treści Stanisław August Poniatowski, abdykacja, III rozbiór Polski
Uwagi metodyczne Proponuję, by nauczyciel zachęcił uczniów do przygotowania debaty oceniającej panowanie Stanisława Augusta Poniatowskiego. Uczniom zostałyby przydzielone role obrońców lub oskarżycieli oraz sędziego. Uczniowie powinni mieć określony czas na przygotowanie wystąpień. Można także zaproponować uczniom sporządzenie listy wad i zalet Rzeczypospolitej szlacheckiej, a także zapoznać ich z ocenami przyczyn upadku Rzeczypospolitej prezentowanymi przez historyków szkoły krakowskiej i szkoły warszawskiej. W czasie zajęć, proponuję skorzystać z map zamieszczonych w powszechnie dostępnych atlasach, np. z mapy Rzeczpospolita w dobie rozbiorów 1772–1795 r. w Ilustrowanym atlasie historii Polski (Demart, Warszawa 2006, s. 154–155.) lub z mapy Polska w okresie rozbiorów w Atlasie historycznym Polski (PPWK, Warszawa-Wrocław 1987, s. 28–29).Proponuję, by nauczyciel zachęcił uczniów do przygotowania debaty oceniającej panowanie Stanisława Augusta Poniatowskiego. Uczniom zostałyby przydzielone role obrońców lub oskarżycieli oraz sędziego. Uczniowie powinni mieć określony czas na przygotowanie wystąpień. Można także zaproponować uczniom sporządzenie listy wad i zalet Rzeczypospolitej szlacheckiej, a także zapoznać ich z ocenami przyczyn upadku Rzeczypospolitej prezentowanymi przez historyków szkoły krakowskiej i szkoły warszawskiej. W czasie zajęć, proponuję skorzystać z map zamieszczonych w powszechnie dostępnych atlasach, np. z mapy Rzeczpospolita w dobie rozbiorów 1772–1795 r. w Ilustrowanym atlasie historii Polski (Demart, Warszawa 2006, s. 154–155.) lub z mapy Polska w okresie rozbiorów w Atlasie historycznym Polski (PPWK, Warszawa-Wrocław 1987, s. 28–29).
Szacowany MINIMALNY czas na realizację treści atomu (w minutach) 60
Szacowany MAKSYMALNY czas na realizację treści atomu (w minutach)

 
Dodaj nowe atomy
Schowek

Twoje podręczniki
Liczba zapisanych zestawów:

0


Plan roczny:
Twoja liczba godzin w roku: ustaw
Liczba godzin w schowku:
Minimalny czas realizacji: 0,00
Maksymalny czas realizacji:0,00
Materiały udostępniane za pomocą Serwisu można wykorzystywać zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska,
z wyjątkiem materiałów, które zostały wyraźnie oznaczone jako nieobjęte postanowieniami tej licencji.
Strona współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego z projektu: „Opracowanie i pilotażowe wdrożenie innowacyjnych programów nauczania – zgodnych z polską podstawą programową kształcenia ogólnego – przeznaczonych dla uczniów – dzieci obywateli polskich za granicą”.
Deklaracja dostępnosci