Księstwo Warszawskie (I)

Kalendarium

7 lipca 1807	– utworzenie Księstwa Warszawskiego na podstawie postanowień traktatu pokojowego, podpisanego w Tylży przez Napoleona I i cara Aleksandra I
22 lipca 1807	– nadanie Konstytucji Księstwu Warszawskiemu przez cesarza Francuzów, Napoleona I

Źródło 1. Adolphe Roehn, Spotkanie Napoleona Bonaparte i cara Aleksandra I na tratwie zacumowanej na Niemnie, 1807 r.

[źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Tilsitz_1807.JPG]

Źródło 2. Traktat między Francją i Rosja, 7 lipca 1807 r.

Art. V.
Prowincje, które w dniu 1 stycznia 1772 r. należały do dawnego Królestwa Polskiego, a które potem w różnych okresach przeszły pod panowanie pruskie, będą z wyjątkiem krajów wymienionych lub wskazanych w poprzednim artykule oraz wyszczególnionych w dalszym art. IX, we władaniu Jego Królewskiej Mości Króla Saskiego tytułem pełnej własności i suwerenności po nazwą Księstwa Warszawskiego i będą rządzone według konstytucji, które zabezpieczając wolność i przywileje ludów księstwa, dadzą się pogodzić ze spokojem państw sąsiednich.


[w:] Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, nr 26, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1960, s. 33.

Źródło 3. Mapa. Polacy u boku Napoleona, CARTE

Źródło 4. Mapa. Księstwo Warszawskie, CARTE

Źródło 5. Marcello Bacciarelli, Napoleon nadaje Konstytucję Księstwu Warszawskiemu, 1811 r.

[źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Napoleon_proclaims_the_constitution_of_the_Duchy_of_Warsaw.PNG]

Źródło 6. Konstytucja Księstwa Warszawskiego [fragment]

Tytuł I


Art. 1. Religia katolicka, apostolska, rzymska jest religią stanu. […]
Art. 4. Znosi się niewola. Wszyscy obywatele są równi przed obliczem prawa. […]

Tytuł II. O rządzie


Art. 5. Korona książęca warszawska jest dziedziczną w osobie Króla Saskiego […].
Art. 6. Rząd jest w osobie króla. On sprawuje w całej swojej zupełności urzędowanie władzy wykonawczej.
Przy nim jest praw początkowanie.
[…]
Art. 9. Król zwołuje, odracza i wyznacza dzień na zgromadzenie głównego sejmu […] zwołuje także sejmiki. […]

Tytuł III. O ministrach i o radzie stanu

Art. 11. Minister sprawiedliwości, minister wewnętrzny i czci religijnych, minister wojny, minister przychodów i skarbu, minister policji, minister sekretarz stanu […] są odpowiedzialni.


Tytuł IV. O sejmie głównym

Art. 19. Sejm składa się z dwóch izb, to jest z Izby pierwszej, czyli Izby Senatorskiej i z drugiej Izby, czyli Poselskiej.
Art. 20. Sejm główny zgromadza się, co dwa lata w Warszawie, w czasie oznaczonym aktem zwołującym, wydanym przez króla. Sejm nie trwa dłużej jak dni 15.


Tytuł V. O senacie

Art. 23. Senat składa się z osiemnastu członków, to jest:
sześciu biskupów,
sześciu wojewodów,
sześciu kasztelanów […].


Tytuł VI. O izbie poselskiej

Art. 25. Izba poselska składa się:
1) z sześćdziesięciu posłów mianowanych na sejmikach, czyli zgromadzeniach szlachty każdego powiatu, licząc po jednym z powiatu.
Posłowie powinni mieć najmniej 24 lata i korzystać z pełni praw.
2) Z czterdziestu deputowanych od gmin […].


Tytuł VII. O sejmikach i zgromadzeniach gminnych

Art. 50. Sejmiki, czyli zgromadzenia powiatowe składają się z szlachty powiatu.
Art. 51. Zgromadzenia gminne składają się z obywateli właścicieli nie szlachty […].
Art. 58. Mają prawo głosowania na zgromadzeniach gminnych:
1) każdy obywatel właściciel nieszlachcic,
2) każdy rękodzielnik i przełożony nad czeladzią warsztatową, każdy kupiec mając własny zapas w sklepie […],
3) wszyscy plebani i wikariusze,
4) każdy artysta i obywatel znakomity z talentów […],
5) każdy podoficer i żołnierz, który będąc ranny […] otrzymał zwolnienie z służby,
6) każdy podoficer i żołnierz czynnie w służbie będący,
7) oficerowie wszelkiego stopnia […].


[w:] Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, nr 27, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1958, s. 8–9.

Ćwiczenia

Na podstawie źródła 1.

1. Odpowiedz, gdzie i kiedy doszło do spotkania cesarza Francuzów Napoleona I i cara Rosji Aleksandra I?
2. Wskaż na obrazie Napoleona I i Aleksandra I.


Na podstawie źródeł 2. i 4.

1. Odpowiedz, z jakich ziem zostało utworzone Księstwo Warszawskie?
2. Kto miał być władcą Księstwa Warszawskiego?


Na podstawie źródeł 3. i 4.

1. Wskaż na mapie terytorium Księstwa Warszawskiego.
2. Wyjaśnij, co to są departamenty?
3. Na podziale administracyjnym którego państwa wzorowano podział administracyjny 4. Księstwa Warszawskiego?


Na podstawie źródła 5.

1. Jaką konstytucję nazywano „oktrojowaną”?
2. Kto nadał Konstytucję Księstwu Warszawskiemu?
3. Wyjaśnij, w jaki sposób artysta przedstawił tę sytuację na obrazie.


Na podstawie źródła 6.

1. Wyjaśnij różnice między prawami osobistymi zawartymi w Konstytucji 3 maja i w Konstytucji Księstwa Warszawskiego.
2. Jaki podział władzy wprowadzono w Księstwie Warszawskim?
3. Kto zasiadał w Izbie Poselskiej Sejmu Księstwa Warszawskiego?
4. Kto zasiadał w Izbie Senatorskiej Sejmu Księstwa Warszawskiego?
5. Komu przyznano prawa wyborcze w Księstwie Warszawskim?
6. Jakie zmiany w prawach politycznych wprowadzała Konstytucja Księstwa Warszawskiego
w porównaniu z Konstytucją 3 maja?

Praca domowa

1. Wyjaśnij, jaki był główny cel wykonania przedstawionego poniżej miedziorytu.








Miedzioryt z 1807 roku. Wjazd Napoleona do Warszawy



[w:] Andrzej Nieuważny, My z Napoleonem, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 1999, s. 37.


2. Wyjaśnij treść satyry politycznej na Księstwo Warszawskie.


Król był saski,
pieniądz pruski,
wojsko polskie,
a Kodeks francuski.