Poetyckie budowanie obrazu świata

I. Przeczytaj sonet Adama Mickiewicza Stepy Akermańskie, następnie wykonaj polecenia.

STEPY AKERMAŃSKIE

Wpłynąłem na suchego przestwór oceanu,
Wóz nurza się w zieloność i jak łódka brodzi,
Śród fali łąk szumiących, śród kwiatów powodzi,
Omijam koralowe ostrowy burzanu.

Już mrok zapada, nigdzie drogi ni kurhanu;
Patrzę w niebo, gwiazd szukam, przewodniczek łodzi;
Tam z dala błyszczy obłok – tam jutrzenka wschodzi;
To błyszczy Dniestr, to weszła lampa Akermanu.

Stójmy! – jak cicho! – słyszę ciągnące żurawie,
Których by nie dościgły źrenice sokoła;
Słyszę, kędy się motyl kołysa na trawie,

Kędy wąż śliską piersią dotyka się zioła.
W takiej ciszy – tak ucho natężam ciekawie,
Że słyszałbym głos z Litwy. – Jedźmy, nikt nie woła.

Adam Mickiewicz Stepy Akermańskie

Polecenia:

1. Opisz budowę stroficzną utworu. Określ liczbę wersów w każdej zwrotce.
2. Utwór dzieli się na dwie części. Jaki charakter ma pierwsza, a jaki – druga część?
3. Napisz definicję pojęcia sonet. Uwzględnij w niej informacje dotyczące budowy i podziału wewnętrznego utworu (polecenie 1 i 2). Poszukaj źródeł, które pomogą Ci zbudować definicję zawierającą następujące elementy:
a) pochodzenie słowa,
b) rodzaj literacki, do którego należy sonet,
c) budowa,
d) pochodzenie gatunku,
e) twórcy sonetu w literaturze powszechnej i polskiej.
4. W pierwszym wersie podmiot liryczny porównuje step do oceanu. Zapisz w tabeli zestawienie cech i elementów związanych z oceanem i stepem.
5. Co dzięki takiemu porównaniu zyskuje obraz stepu? Z zaproponowanych odpowiedzi wybierz dwie i uzasadnij swój wybór:
a) Obraz stepu staje się bardziej tajemniczy, zagadkowy, czytelnik nie wie, czy ta podróż odbywa się naprawdę.
b) Doświadczenie, jakie opisuje podmiot liryczny, zanurzania się w step jest subtelne, powolne.
c) Step dzięki temu porównaniu staje się przestrzenią nieograniczoną, bezkresną.
d) Step przez to porównanie wydaje się bardziej dziki.
6. Wskaż trzy przykłady epitetów w dwóch pierwszych strofach sonetu.
7. Z podanych zdań wybierz to, które najlepiej określa funkcję, jaką epitety spełniają w dwóch pierwszych strofach sonetu:
a) Sprawiają, że obraz jest plastyczny.
b) Sprawiają, że czytelnik słyszy dźwięki.
c) Sprawiają, że w obrazie pojawiają się kontrasty.
8. Określ zmysły, za pomocą których podmiot mówiący doświadcza otaczającej rzeczywistości. Odpowiedź zilustruj cytatami z tekstu. Zastanów się, co jest celem tego zabiegu.
9. Na podstawie kolejnych strof uzupełnij poniższą tabelkę:

STROFA	KIERUNKI, w których patrzy podmiot liryczny
1	OCEAN = step, HORYZONT... ...................................................... ......................................................
2	...................................................... ...................................................... ......................................................
3	...................................................... ...................................................... ......................................................
4	...................................................... ...................................................... ......................................................

10. Na podstawie informacji zgromadzonych w Poleceniu 8. sformułuj wniosek.
11. Określ typy zdań, które pojawiają się w trzeciej i czwartej strofie. Jaką pełnią funkcję?
12. Niektórzy z klasyków żyjący w romantyzmie, a także późniejsi twórcy uważali, iż język romantyków jest zbyt wyszukany, nacechowany emocjami i patetyczny. Czy zgadzasz się z ich opinią? Uzasadnij swoją odpowiedź, odwołując się do sonetu Adama Mickiewicza.